Luksuzna monografija „Pčelinjak u osinjem gnezdu” objavljena je u izdanju Filmskog centra Srbije početkom decembra 2020. godine. Podsećamo… Reditelj Jovan Živanović (1924-2002) režirao je rado gledane bioskopske filmove toko 50-ih, 60-ih i 70-ih. Bez obzira što njegov rad nikada nije bio zvanično zabranjivan, u većem delu karijere bio je prećutkivan. Monografija koju je priredio Bogdan Zlatić skreće pažnju na značajan opus ovog nepravedno zanemarenog autora.
Iako su Živanovićevi filmovi bili stilski suprotstavljeni filmovima crnog talasa, autorski filmovi 60-ih godina XX veka dobili naziv crni talas tek nakon režimskog napada na Živanovićev film „Uzrok smrti ne pominjati“ (1968). Živanović je najpoznatiji po svom kultnom filmu „Čudna devojka“ (1962) sa Špelom Rozin u glavnoj ulozi, a režirao je i dugometražne igrane filmove „Zenica“ (1957), „Te noći“ (1959), „Ostrva“ (1963), „Gorki deo reke“ (1965), „Kako su se voleli Romeo i Julija“ (1966), „Uzrok smrti ne pominjati“ (1968), „I Bog stvori kafansku pevačicu“ (1972), „Naivko“ (1975) i „Radio Vihor zove Anđeliju“ (1979). Treba istaći da je film „Kako su se voleli Romeo i Julija“ (1966) jedan od retkih jugoslovenskih filmova u kome je prikazano kako u komunističkoj državi slobodno vreme troši sam vrh njene crvene elite, dok je flm „Ostrva“ (1963), sa Elke Zomer i Piterom van Ajkom u glavnim ulogama, prvi erotski posleratni evropski film koji je prikazan u redovnoj bioskopskoj mreži država sa svih kontinenata.
Monografija „Pčelinjak u osinjem gnezdu” sadrži uvodni tekst iz pera Bogdana Zlatića o životu i filmskom opusu Jovana Živanovića, opsežan retrospektivni intervju sa autorom koji osvetljava okolnosti iz njegovog života i rada, kao analize Živanovićevih filmova koje su napisali eminentni filmski proučavaoci: Dinko Tucaković (rani i drugi radovi), Miroljub Stojanović („Zenica“), Dimitrije Vojnov („Te noći“), Maja Uzelac („Čudna devojka“), Saša Markuš („Gorki deo reke“), Dragan Jeličić („Kako su se voleli Romeo i Julija“), Nebojša Pajkić (osvrt na celokupni opus) i Bogdan Zlatić („Ostrva“, „Uzrok smrti ne pominjati“ i „I Bog stvori kafansku pevačicu“). Knjiga sadrži kompletnu filmografiju realizovanih i nerealizovanih projekata i selektivnu bibliografiju Živanovićevih objavljenih tekstova i napisa o njemu. Knjiga je ilustrovana reprezentativnim izborom porodičnih, ličnih i zvaničnih fotografija i dokumenata.
Promocija knjige „Pčelinjak u osinjem gnezdu” održana je u okviru Festivala autorskog filma, 3. decembra 2020. godine, u svečanoj sali Kinoteke. O monografiji posvećenoj reditelju Jovanu Živanoviću govorili su priređivač Bogdan Zlatić i njegovi saradnici Maja Uzelac i Jeličić, a uz uvodnu reč Miroljuba Stojanovića, urednika izdavačke delatnosti Filmskog centra Srbije.
Tekst i foto: Đorđe Bajić